Bizkaia Maitea Aldizkaria

• 

Komunitatea ikas ingurune gisa eta Haurren Hirien Sarea

HerriLaborategia

• Testua: Eukene Fernandez. Solasguneko hezitzailea
• Argazkiak: Solasgune eta IndigitaLine

HerriLaborategia hainbat erakunde publiko eta pribatu lantzen ari diren proiektu bat da (Innobasque, Leioako Udala, Solasgune, EHU, Erromako CNRko Francesco Tonucci-La Città dei Bambini lantaldea, Eusko Jaurlaritza eta Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiak). Proiektuaren helburua honako hau da: ikaskuntzaren ikuspegitik komunitatea hazte ingurune gisa berreskuratzeko asmoa balioestea, partekatzea eta Euskadiko udalerri guztietara hedatzea.

Badago ideia txiki bat oso ondo bereizten dituena orain arteko hezkuntza egitura eta baldintzak eta ikastunek, herritarrek, familiek, hezitzaileek eta politikariek ikaskuntzaren arloan dituzten beharrak. Ideia horren arabera, hezkuntza ardura kolektiboa da, baina ikaskuntza ikasten duenari soilik dagokion ardura da.

Hazteko espazioak

Funtsean, horrek esan nahi du konfiantza handiagoz sustatu behar direla pertsona bakoitzaren gaitasunak. «Hezteko» edo dakiguna eta guztion ondasun bihur daitekeena partekatzeko gaitasuna; partekatze hori botere harremanik ezarri gabe egiten ikasteko gaitasuna; norberaren ikaskuntza ildoak aberastuko dituzten proiektu kolektiboak eraikitzeko gaitasuna, kontrakoa egin beharrean; eta, azken batean, era sortzaile batean ikasteko gaitasuna.

Konfiantza horretan oinarrituta, norberaren autonomia ere sustatu behar da. Autonomia esanahiak eraikitzeko, erabakiak hartzeko, komunitateen barneko komunitateak osatzeko, gure hirietan mugitzeko, gure hiriak bizitzeko, nork bere lekua aurkitzeko, besteei gurekin batera bidea egiten uzteko… Azken batean, gure ikaskuntza komun eta partekatuen gauzatze arduratsu eta askea sustatu behar da, eta hori lehen haurtzaroan nahiz zahartzaroan ikasten dugunari dagokio.

Azkenik, ideia horren arabera, zerbitzua eta laguntza izan behar dira hezkuntzaren edo politikaren arloko eginkizunak ditugunon jarreraren funtsa. Dagozkion eginkizunak betetzean, amak, hezitzaileak nahiz politikariak kontuan izan behar du hazteko beharrezkoa den autonomia hori, eta konfiantza izan behar du zerbitzatzen dituen pertsonen gaitasunean.

Laburbildurik, ideia horrek esan nahi du orain arte nola edo hala baliagarriak izan zaizkigun espazioak eta harremanak eraldatu egin behar ditugula, eraldatu egin nahi ditugula eta horretarako gai garela. Hazten jarraitzeko aukera emango diguten beste batzuk sustatu behar ditugu haien ordez.

Ardura partekatua

Ikastea –haztea– hezkuntzaren eremua gainditzen duen prozesu fisiologiko bat da. Beraz, sistema komunitarioak, familiakoak, sozialak eta politikoak ere gainditzen ditu. Geure gain hartu behar dugu ardura partekatu hori. Gure udalerriak eta hiriak hazten garen inguruneak dira, eta baldintza jakin batzuk eskaintzen dizkigute harremanak izateko, mugitzeko, eragiteko, ezkutatzeko, ekiteko, aurkitzeko... Halabeharrez, gure udalerri eta hirietako baldintza horien arabera hazten gara. Bestetik, gauza nabaria da komunitate bakoitza osatzen duten pertsonen hazteko erak komunitatea bera hazteko modua baldintzatzen duela. Horregatik, funtsezkoa da komunitatea ikasteko eta hazteko ingurune gisa ulertzea eta horren arabera jokatzea. Garapen iraunkor, arduratsu eta eraldatzaileranzko bidea da hau.

Eremu komunitarioan aritzen garen hainbat eragile, arduradun eta pertsona ideia horren inguruan elkartu gara, eta ikaskuntzaren kultura horri lotutako proiektuak identifikatu, uztartu eta babestuko dituen egitura bat sortu nahi izan dugu. Egitura horrek, gainera, proiektu berriak bultzatu eta babestu behar ditu gure hirietan.

Leioako Herrigune proiektua

Leioako Udala orain dela hamar urte baino gehiago hasi zen ildo horretan lan egiten, Herrigune proiektuaren bidez. Hasieratik elkarlanean aritu da Francesco Tonuccirekin, hiria segurtasun eta autonomia ingurune gisa berreskuratzeko egin duen proposamena garatuz. HerriLaborategia proiektuaren harira egiten duen lanaren barruan, Leioa UmHerri – Haurren Hirien Sarearen egoitza da Euskal Herrian.

Pertsonekin gertatzen den bezala, ez dago bi komunitate berdinik. Horregatik, komunitate bakoitza hazteko era ezin iragarrizkoa eta errepikaezina da. Hala ere, gure fisiologiarekin bat datozen eta bizi garen testuinguruarekin bateragarriak diren gutxieneko baldintza edo ezinbesteko elementu batzuk identifikatu ahal ditugu.

2001ean, Leioako Udalak erabaki zuen «Leioak altxor bat dauka» jolasa egitea udalerriko haurrekin, Erandioren desanexioaren 475. urteurrena ospatzeko. Jolas hartan parte hartu genuenetako inork ez zekien proiektuak une hori gaindituko zuela eta gaur egunera arte hazten jarraituko zuela. Baina, «guztiok elkarrekin ospatu» ahal izateko, bagenekien esanahi propio bat eraikitzeko aukera eman behar geniela pertsona-haur haiei, haiek ere ospakizunaren partaide sentitzea lortu behar genuela, eta esanahien dibertsitate hori onartu behar genuela.

Desberdintasuna onartzeko edo Herrigunea parametro inklusiboetatik eraikitzeko konpromisoak urte hauetan guztietan iraun du, «umetasuna» esaten diogun parametro horretan sintetizaturik: oinarrizko beharrez mintzo den eta edonorentzat baliozkoa den hori finkatzen duen metafora.

HerriguneLeioa horrelaxe iritsi da gaur egungo komunitate proiektua izatera. Minimo komun horrekin, proiektu eta ekintza asko garatu dira urte hauetan, askotariko aitzakiak baliatuz.

Hala, gobernantzaren arloan, udal teknikariak eta arduradun politikoak haurrekin, gazteekin eta herritar guztiekin harremanetan jarri dituzten esperientziak garatu dira: Elkar Hazi, Kuboa, Haurren Kontseilua, Ekotaldea… Bestetik, urtero hainbat ekimen antolatzen dira espazio publikoarekin lotutako alderdiak lantzeko edo gure espazio komunak bizitzeko, hala nola Oinezkoen Pausura ibilaldia, Ondizko Familien Kanpaketa eta BiziBideak, besteak beste.

Azken urteotan, HerriguneLeioaren beste lan arlo nagusi bat Leioaztarren Ezagutzen Sarea edo Hirian Ikasteko espazioak izan dira. Herriguneko ardatz garrantzitsuak dira, eta honako helburu hauek dituzte: hiria eta ingurune komunitarioa ikasteko leku gisa berreskuratzea eta bizitzea, eta pertsona guztiei gogoraztea gai direla ikasteko, partekatzeko, eta ezagutza emozional, praktiko, zientifiko edo poetikoa guztion ondasun gisa balioesteko.