Bizkaiko Foru Aldundia - 
GURE INGURUNEA
Soinu-elkarbizitzaren aldeko herritarren konpromisoa Bizkaian
Zaratak gaixotu egiten gaitu
Testua eta argarkiak: Ingurumeneko prebentzioaren atala - Bizkaiko Foru Aldundiko Iraunkortasuna eta Ingurune Naturalako Saila
Sortzen dugun zaratak gure inguruan eta gure osasunean duen eraginari buruz kontzientziatzeko kanpaina bat jarriko du abian Bizkaiko Foru Aldundiak, lasaitasunez beteriko soinu-guneak entzuteak izan dezakeen onura ahaztu gabe.
Giza espeziearen jatorritik soinua izan da biziraupenerako funtsezko faktore bat. Gizaki primitiboengan harrapariak eta harrapakinak antzemateko gaitasuna funtsezkoa zen elikagaiak lortzeko.
Beste animalia espezieentzat ere soinuak elementu giltzarriak dira bizirauteko. Gainera, harrapakinak eta harrapariak antzemateaz gain, seinaleek funtsezko papera dute estalketan eta hazkuntzan.
Faunak sortzen dituen soinu horiek, gainera, bisitariek naturaz gozatzeko beste aukera bat eskaintzen dute.
Soinu horiek entzungarriak izateko, giroaren soinu-mailak baxua izan behar du; horregatik, animaliek ere zarataren inpaktua jasan dezakete, eta horrek habitataren narriadura eta kopuruaren galera ekar liezaieke.
Gizakiak entzuteko egiten duen ekintza kontzienteari aditzea esaten zaio. Zenbait soinu entzuteak gauden inguruneaz gehiago gozatzeko aukera ematen digu (adibidez, hondartzako olatuen soinua) edo egiten ari garen ekintzaz (esate baterako, kontzertu batean musika entzutea). Entzumenaren bidez atsegin hartu eta gozatzeko gaitasuna gizakiak baino ez du, kasik.
Oro har, molestatzen duen soinu oro da zarata (1). Hasiera batean pentsa dezakegu nahikoa dela soinu horiek ez entzutea edo aditzea, eragiten duten traba desagertzeko; baina gizakiaren entzumenak ez du horrela funtzionatzen. Gure begiek ez bezala, gure belarriek ez dute mekanismo automatikorik entzuteari utzi ahal izateko.
Eragozpenaz harago, zaratak gaixotu gaitzake (kasu egin zein erreparatzen ez badiogu ere). Bere presentziak ondorio negatiboak eragiten ditu osasunean, honako hauek, besteak beste:
- Entzumenaren galera: atalase maila batetik gora, zaratak entzumen galerak eragin ditzake (behin-behinekoak edo behin betikoak) gehiegizko esposizioaren ondorioz. Hori bera gerta daiteke atseginak gerta dakizkigukeen soinuekin ere, adibidez, musika aurikularrekin oso bolumen altuan entzuten badugu.
- Kontzentratzeko eta loak hartzeko arazoak: jarduera batzuk (lana, ikasketa) zarata gutxirekin egitea ezinbestekoa da, eraginkortasunez egin nahi baditugu. Bestalde, zaratarekin loturiko loaren arazoek beste patologia mota bat eragiten dute, atseden ordu gutxirekin edo suspergarria ez den atsedenarekin lotzen direnak.
- Estresaren eta antsietatearen indartzailea: zarata estresatzaile bat da. Soinu-seinaleek alarma gisa jardun dezakete. Soinuen bolumena gehiegizkoa bada eta molestatzen badu, arriskuen edo alarmen aurrean gizakiak dituen berezko mekanismoak aktiba ditzake, eta horrek estresa eta antsietatea indartzen laguntzen du.
- Arteria presioaren handitzea: azken batean estresatzaile batek arteria presioa altxatzen laguntzen du, eta horrek bihotzekoa jasateko aukera handitzen du.
Zarata, zalantzarik gabe, gai garrantzitsua da, dagoeneko Europar Batasunak osasun publikoko arazo gisa aitortu duena.
Azken urteetan ahalegin handiak egin dira zaratak osasunean duen inpaktua kuantifikatzeko eta gizartearentzat osotasunean nolako galerak suposatzen dituen aztertzeko (ikusi horri lotutako txostena: «Burden of disease from environmental noise»)
Egoera honen eraginez, administrazio askok maila guztietan planak ezarri dituzte kutsadura mota hori murrizteko.
Baina zer egin dezake gutako bakoitzak testuinguru horretan? Zer tresna daukagu zarataren aurrean babesteko eta berau murrizten laguntzeko?
Lehenengo urratsa norbere buruarekiko konpromisoa da, baita Bizkaiko gainerako herritarrekiko, bere faunarekiko eta bere kalitatezko soinu paisaiekiko konpromisoa ere. Konpromiso horrek eskatzen du norbere inguruan ekintza kontziente bat burutzea, zarata handiena zer bizi ohiturek eragiten duten identifikatzeko, batez ere, atseden eta erlaxazio leku eta uneekiko errespetuarekin lotutakoak.
Ildo horretatik, Bizkaiko Foru Aldundia komunikazio eta sentiberatze kanpaina bat planifikatzen ari da Bizkaiko herritarren arteko soinu elkarbizitza hobetzeko xedez. Helburua da partekatutako konpromiso horri denok atxikitzea, Bizkaiko herritarrek lasaitasun beharrarekin errespetua eta tolerantzia erakutsi dezaten isiltasuna behar duten gune eta jardueretan.
Konpromiso hori ekintza jakinetan gauzatzen da, besteak beste:
- Bizkaiko natur eta kultur ondasunek eskaintzen dituzten soinuei arreta ematea eta baloratzea: esate baterako, natur parkeez eta babestutako inguruneez gozatzea entzuteko jarrera batetik abiatuta, nire entzumenari espazioak eskain diezaiokeena hartzeko prest.
- Saihestu daitezkeen soinuak ez sortzea, bizitzaren edozein eremutan: lanean, aisialdian, etxean eta abarretan. Gure ingurukoekin enpatizatzea (bizilagunak, lankideak...), haien lasaitasun edo atseden beharrei dagokienean.
- Soinu-gune lasaiak babestea: Soinu-kalitate handiko guneak zaintzea haien gozamena indartzeko (adibidez, parkeak, hondartzak, pasealekuak eta abar).
- Atseden eta lasaitasun uneak babestea deserosoak izan daitezkeen soinuen aurrean. Atseden aldietan bereziki: gauetan eta asteburuetan. Aisialdi arduratsua izatea etxean eta etxetik kanpo. Gure komunikatzeko bolumena egokitzea, baita gure etxetresna elektrikoen ordutegia eta gure aisialdiko uneen ordutegiak ere, eragozpenak sortzea saihesteko.
- Soinu-elkarbizitzaren aldeko balio horiek sustatzea nire ingurukoen artean: konpromiso partekatu honek dituen onuren berri ahalik eta jende gehienari ematea, izan ere, mundu guztiak irabaziko du elkarbizitza eta osasun gaietan.
Balioa duten soinuen kontzientzia izatea eta horiekin isilik gozatu ahal izatea konpromisoaren parte dira. Horrek aukera ematen digu natur guneak bere dimentsio guztietan baloratzeko, eta beste bisitari batzuek erabili eta gozatzen dutenean errespetua adierazteko.
Konpromiso partekatu hau bi errealitateren aitortzatik jaiotzen da:
- Soinu-perturbaziorik gabeko une eta guneak izateak pertsonarentzat osasunean dituen ondorio positiboei buruzko konbentzimendua.
- Bizkaiko soinu-balioen garrantzia: Soinu-bioaniztasuna natur guneetan eta kultura-soinuak Bizkaiko ondarearen zati gisa.
(1) Zarataren legezko definizioa Europako eta estatuko hainbat legetan ezarrita dago. EAEri dagokionez, nabarmentzekoa da soinu-kutsadura sortzen duten eragileen inguruan EAEko soinu-kutsadurari buruzko 213/2012 dekretuan azaltzen dena.
Isiltasunaz gozatzen Stockholmen: Isiltasunerako gida
Ekimen honen xedea da gune lasaiez gozatzeko gida bat eskaintzea herritarrei, ongizate egoerak lortzen laguntzeko kontenplaziozko egonaldi isilen bidez.
Naturak sortzen digun harridurari arreta eman ahal izateak, une horretan egiten ari zarenari soilik arreta eskainiz (natura-soinua entzutea), onura handiak ditu eguneroko estresetik ihes egiteko edo lasaitzeko. Bilbon, esaterako, soinu-irlak ari dira sortzen, konfort akustikorako eremuak, hala nola, Basurtuko Latorre Generalaren Plazakoa.
Fitxategi hauek kontsultatzeko Adobe Reader dohainiko programa behar duzu, erabili esteka deskargatzeko.